Niezatrzymanie się do kontroli drogowej

Na stronie rządowego centrum legislacji pojawił się projekt wprowadzenia do Kodeksu Karnego art. 178b. Projektowany przepis ma otrzymać brzmienie: Kto, pomimo wydania przez funkcjonariusza organu uprawnionego do kontroli ruchu drogowego, znajdującego się w pojeździe albo na statku powietrznym, przy użyciu sygnałów dźwiękowych i świetlnych, polecenia zatrzymania pojazdu mechanicznego nie zatrzymuje niezwłocznie pojazdu i kontynuuje jazdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5. Ponadto w projekcie przewidziano dodanie art. 42 § 1a, który ma otrzymać brzmienie: Sąd orzeka zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178b lub 180a.

Orzeczenie kary zastępczej a uchylenie się od jego skutków

Jeżeli skazany uchyla się od odbywania kary, Sąd może a niekiedy jest obowiązany zarządzić wykonanie kary zastępczej.

I tak w przypadku gdy egzekucja orzeczonej kary grzywny okazałą się bezskuteczna, sąd zarządza wykonanie kary pozbawienia wolności lub (gdy skazany wyraził zgodę, a jest to możliwe) na pracę społecznie użyteczną.

W przypadku zamiany, na którąkolwiek z powyższych kar, przysługuje oczywiście zażalenie, jednakże aby odniosło one skutek muszą istnieć odpowiednie podstawy do jego wniesienia.

Niezaliczenie w wyroku sądu odwoławczego okresu tymczasowego aresztowania

Sprawa z urzędu – klient domaga się wniesienia kasacji na niezaliczenie przez Sąd Odwoławczy okresu pozbawienia wolności, który odbył już w postępowaniu przygotowawczym. Sąd z niezrozumiałych przyczyn nie zaliczył bowiem tego okresu w orzeczeniu, przez co skazany musiałby odbyć dodatkowe 5 lat kary.

Pomimo zgody z klientem co do samej konieczności zmiany wyroku i zaliczenia mu tego okresu, wątpliwości budzi konieczność dokonania tego w drodze kasacji wnoszonej do Sądu Najwyższego. Wątpliwości rozwiał w styczniu sam Sąd Najwyższy, odnosząc się do kasacji obrońcy, właśnie między innymi w przedmiocie niezaliczenia okresu pozbawienia wolności, odbytego w postępowaniu przygotowawczym.

Zbliżeniowe wykorzystanie kradzionej karty płatniczej

W dniu 14 kwietnia 2016 roku, Sąd Okręgowy w Słupsku wydał ciekawy wyrok odnośnie kwalifikacji prawnej czynu polegającego na użyciu zbliżeniowo kradzionej karty płatniczej i zapłatą nią za zakupy.

Wyrok zapadł w sprawie Krzysztofa S., recydywisty oskarżonego o kradzież dokumentów i kart bankowych oraz użycie jednej z tych kart w transakcjach zbliżeniowych przy zakupie alkoholu i tytoniu oraz usiłowania wypłaty gotówki z bankomatu, do czego jednak nie doszło w wyniku podania błędnego numeru PIN. Transakcje przeprowadzone w sklepie nie wymagały natomiast użycia kodu PIN. Za zrobienie zakupów skradzioną kartą Sąd skazał Krzysztofa S. jak za kradzież z włamaniem, tj. o przestępstwo z art. 279 § 1 KK.

Zamiana grożącej kary pozbawienia wolności na grzywnę lub karę ograniczenia wolności

W kodeksie karnym uregulowane jest ponad 220 typów przestępstw, do których zastosowanie znajduje art. 37a KK. Są to przestępstwa, za których popełnienie grozi kara do 8 lat pozbawienia wolności.

Przepis ten, niewątpliwie dąży do ustanowienia priorytetu wyboru kar wolnościowych, Stwierdzić należy, iż już od pewnego czasu ustawodawca dąży do prymatu kar wolnościowych, co stanowi przekierunkowanie dotychczasowej ustawowej polityki karnej i nastawienie jej głównie na zwalczanie drobnych, średnich i średnio ciężkich przestępstw przy stosowaniu kar wolnościowych.

Przechodząc do analizy art. 37a Kodeksu Karnego, który został wprowadzony w dniu 1 lipca 2015 roku, a następnie zmodyfikowany w dniu 15 marca 2016 roku, wskazany przepis stanowi, iż: „jeżeli ustawa przewiduje zagrożenie karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 8 lat, można zamiast tej kary orzec grzywnę albo karę ograniczenia wolności, o której mowa w art. 34 § 1a pkt 1 lub 4”.

Zaświadczenie o złożeniu zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa

Od niedawna pokrzywdzonemu składającemu zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa, przysługuje prawo do otrzymania zaświadczenia o złożonym zawiadomieniu. Komentowane uprawnienie zostało wprowadzone do Kodeksu postępowania karnego ustawą, która weszła w życie w dniu 13 lutego 2016 roku, w dodanym art. 304b KPK. Zauważyć należy, iż dodany przepis, został umieszczony z uwagi na regulacje Unijne, zobowiązujące Państwa UE do wprowadzenia stosownych regulacji w ich porządkach prawnych.

Zatarcie skazania w przypadku orzeczenia kary grzywny

Już od  prawie roku obowiązuje nowelizacja, która w znaczny sposób skróciła okres zatarcia skazania w przypadku skazania na karę grzywny.

Po pierwsze należy odpowiedzieć na pytanie czym jest zatarcie skazania.
Skazanie za przestępstwo jest rejestrowane w Krajowym Rejestrze Karnym. Sprawca wpisany do Rejestru Karnego uchodzi w życiu publicznym za osobę wcześniej karaną. Ma to znaczenie dla wszystkich opinii związanych z zatrudnieniem, a także przy ponownym wszczęciu postępowania karnego. Sprawca, będąc już bowiem uprzednio karanym, naraża się na surowszą odpowiedzialność (por. np. 178 a par. 1 i 4 Kodeksu Karnego). 

Instytucja zatarcia skazania powoduje jednak usunięcie faktu uprzedniego skazania z dokumentacji, w wyniku czego sprawca może uchodzić już za osobę niekaraną. Można powiedzieć, że jest to fikcja prawna, gdyż skazany po pewnym upływie czasu od tego faktu uchodzi już za osobę niekaraną.  

Ustanowienie obrońcy

Najbardziej medialna ostatnio sprawa Kajetana P. Nie tak dawno media poinformowały, iż obrońcą podejrzanego będzie znany warszawski adwokat Tadeusz Wolfowicz. Stosowne publikacje na ten temat pojawiły się zanim sprawa nabrała tempa i zatrzymano podejrzanego. Czy już wówczas rodzina mogła ustanowić dla niego obrońcę? Otóż nie…

„Obrońcę w postępowaniu karnym ustanawia oskarżony”. Z interpretacją art. 83 KPK zd. pierwsze nie powinno być chyba problemu. Zgodnie z art. 71 § 3 KPK przepisy odnoszące się do oskarżonego należy stosować odpowiednio także do podejrzanego. Obrońcę może więc już ustanowić osoba, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego.

Jednakże, zgodnie z art. 83 KPK zd. drugie, do czasu ustanowienia obrońcy przez oskarżonego (podejrzanego) pozbawionego wolności, obrońcę może ustanowić inna osoba, o czym niezwłocznie zawiadamia się oskarżonego. Pojęcia inna osoba nie należy utożsamiać z pojęciem „osoba najbliższa. Inna osoba jest pojęciem znacznie szerszym i należy przez to rozumieć jakąkolwiek osobę. Może to więc być rodzina, znajomi, współlokator,….

Ważne jest natomiast w przypadku Kajetana P. stwierdzenie, iż prawo to przysługuje innym osobom w przypadku pozbawienia oskarżonego wolności. Kajetan P. ukrywał się, a więc pozbawiony wolności nie był. Rodzina nie mogła więc ustanowić dla niego obrońcy.

Na marginesie warto wspomnieć o formie udzielenia pełnomocnictwa do obrony: może być zarówno udzielone pisemnie lub ustnie z wpisaniem do protokołu organu prowadzącego postępowanie karne (zarówno etap przygotowawczy jak i sądowy). Jednocześnie obrońcę może ustanowić także Sąd o czym była już mowa we wcześniejszym wpisie)

Powiadomienie o przestępstwie. Obowiązek czy prawo?

Byłeś świadkiem przestępstwa i nie wiesz co zrobić? Nie wiesz czy masz obowiązek poinformować policję, a jeśli tak to w jakiej formie? Telefonicznie, listownie, mailem, osobiście? Mam nadzieję, że ten wpis rozwieje wszelkie wątpliwości.

Po pierwsze, zgodnie z art. 304 KPK, każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego
z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub policję (WYJĄTEK: Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa).

Społeczny obowiązek? Obowiązek ten jest ograniczony do przestępstw ściganych z urzędu. Nie dotyczy więc przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego. Ze względu na to, że ma on charakter społeczny, w razie jego niezrealizowania nie może być zastosowana sankcja karna. Tu również pojawia się wyjątek, a mianowicie treść art. 240 KK: „§ 1 Kto, mając wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego określonego w art. 118, art. 118a, 120-124, 127, 128, 130, 134, 140, 148, 163, 166, 189, 252 lub przestępstwa o charakterze terrorystycznym, nie zawiadamia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Nie popełnia przestępstwa określonego w § 1, kto zaniechał zawiadomienia, mając dostateczną podstawę do przypuszczenia, że wymieniony w § 1 organ wie o przygotowywanym, usiłowanym lub dokonanym czynie zabronionym; nie popełnia przestępstwa również ten, kto zapobiegł popełnieniu przygotowywanego lub usiłowanego czynu zabronionego określonego w § 1”. Każdy więc, kto dowiedział się o przestępstwach wskazanych powyżej, zobowiązany jest do zawiadomienia organów ścigania, chyba że ma świadomość toczącego się postępowania w tej sprawie.

Obrońca dla każdego

Wraz z nowelizacją lipcową Kodeksu Postępowania Karnego (o której wspominam chyba w każdym poście) wprowadzono diametralną zmianę odnośnie warunków, jakie musi spełnić podejrzany lub oskarżony w przypadku ubiegania się o profesjonalnego obrońcę z urzędu. Ponadto należy zauważyć, iż nowelizacja zróżnicowała warunki, które należy spełnić, aby doszło do ustanowienia obrońcy w postępowaniu przygotowawczym i sądowym.

W postępowaniu przygotowawczym, obrońca z urzędu może zostać ustanowiony na podstawie art. 78 KPK. Aby do tego doszło, podejrzany musi złożyć stosowny wniosek oraz wykazać, iż jego stan majątkowy uniemożliwia mu ustanowienie obrońcy z wyboru. Nie ma przy tym znaczenia, czy podejrzany wcześniej korzystał z pomocy obrońcy z wyboru, a jeśli tak to z jakiego powodu został on zwolniony ze swoich obowiązków. Nie musi ponadto wskazywać, iż ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika wymaga dobro wymiaru sprawiedliwości.

Należy podkreślić, że art. 78 KPK (co odnosi się również do postępowania sądowego) nie daje prawa podejrzanemu do wyboru osoby obrońcy. Z prawa podejrzanego do żądania, wyznaczenia obrońcy z urzędu, nie można wyprowadzać wniosku, iż sąd ma wyznaczyć pełnomocnika wyłącznie w osobie wskazanej przez wnioskodawcę. Organ ustanawiający może jednak wziąć pod uwagę życzenie wnioskodawcy, w szczególności jeśli wskazywana osoba wcześniej była jej pełnomocnikiem.