Czyn ciągły a ujawnienie nowego czynu

W dzisiejszym wpisie chciałem zająć się kwestią niby banalną, ale jednak sprawiającą niekiedy wiele problemów, co udowodnił ostatni egzamin adwokacki (2018).

Chodzi mianowicie o sytuację, w której po skazaniu sprawcy za przestępstwa popełnione w ramach czynu ciągłego dochodzi do ujawnienia kolejnego czynu, który wchodzi w skład owego czynu ciągłego jednakże nie został wskazany ani w opisie czynu ani w uzasadnieniu orzeczenia.

Pojawia się wówczas pytanie, czy można skazać sprawcę za taki nowy czyn?

Na logikę oczywiście wydawałoby się, iż skoro Sąd nie miał wiadomości o takim czynie (nowym) i nie skazał za niego sprawcy, to nie mamy wówczas powagi rzeczy osądzonej.

Zarówno jednak doktryna jak i orzecznictwo stoją na odmiennym stanowisku.

Jak wskazuje chociażby Sąd Najwyższy prawomocne skazanie za czyn ciągły stoi na przeszkodzie, ze względu na treść art. 17 Kodeksu Postępowania Karnego, ponownemu postępowaniu o później ujawnione zachowania, będące elementami tego czynu, które nie były przedmiotem wcześniejszego osądzenia, niezależnie od tego, jak ma się społeczna szkodliwość nowo ujawnionych fragmentów czynu ciągłego do społecznej szkodliwości zachowań uprzednio w ramach tego czynu osądzonych" (tak: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 r., w sprawie o sygnaturze: I KZP 29/01, OSNKW 2002, Nr 1–2, poz. 2). Stanowisko to zostało następnie potwierdzone w kolejnych orzeczeniach Sądu Najwyższego oraz Sądów Apelacyjnych i Okręgowych. (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2005 r., w sprawie o sygn. akt: III KK 95/05, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2013 r., w sprawie o sygnaturze V KO 69/13).

Należy jednak pamiętać, iż Res iudicata stwierdzana jest jednak pod warunkiem zastosowania w pierwszym wyroku instytucji czynu ciągłego i tylko w jej granicach czasowych.

Oczywiście zachowania już osądzone nie mogą być uwzględnione w ramach czynu ciągłego przyjętego w drugim wyroku, ale nie ma przeszkód, aby sąd orzekający jako drugi orzekł, o odpowiedzialności karnej za inne zachowania, niewchodzące w skład czynu ciągłego, a stanowiące czyn ciągły.

Podsumowując, jeśli w pierwszym wyroku zastosowano instytucję czynu ciągłego, to powaga rzeczy osądzonej obejmuje jedynie czyny, mieszczące się w ramach czasowych tego czynu ciągłego. Res iudicata nie obejmuje natomiast zachowań wykraczających poza jej ramy czasowe.